اختلالات شخصیت (Personality disorder)

 

اختلالات شخصیت (Personality disorder)

شخصیت چیست؟

شخصیت عبارت است از مجموعه ی افکار، هیجانات و رفتارهایی که شیوه ی انطباق ما با دنیا را نشان می دهند.

شخصیت یعنی سبک زندگی هر فرد.

هر فرد، سبک خود یعنی شخصیت خاص خود را دارد که از او انسانی واحد و منحصر به فرد می سازد.

پس انسانها از نظر شخصیت از هم متفاوتند و هر فرد دارای نوعی شخصیت است.

شخصیت یعنی عنصر ثابت رفتار فرد که موجب تمایز او از دیگران می شود.

ثابت بودن شخصیت انسانها سبب می شود که رفتارها و عملکردهای آنها، قابل پیش بینی باشد.

صفت شخصیت الگوی بادوام درک کردن محیط  و دیگران، برقرار کردن رابطه با آنها و فکر کردن به آنهاست، الگویی که در قالب ساخت روانی فرد تثبیت شده است.

شخصیت عبارت است از یک اصطلاح که می گوید فرد چگونه با انواع رویدادهای زندگی مقابله می کند، با آنها سازگار می شود و واکنش نشان می دهد.

رویدادهای زندگی عبارتند از چالش ها، شکست ها، فرصت ها، موفقیت ها و سرخوردگی ها.

شخصیت چیزی است که آن را در درون تجربه می کنیم و از بیرون به دیگران نشان می دهیم.

عوامل تشکیل دهنده شخصیت

  1. وراثت
  2. محیط

عوامل زیستی شخصیت

جنس

الف) اعمال حسی – حرکتی، ب) اعمال ذهنی، ج) عواطف، نگرش ها و رغبتها

سن

یعنی شخصیت هر فرد، با افزایش سن او، تغییر می کند. این تغییر بیشتر تحت تاثیر بلوغ جنسی هست.

عوامل عصبی  غددی

یکی از علل اصلی تفاوتهای جنسی، تفاوت در ترشح غدد درون ریز است، غدد درون ریز در تعیین شخصیت، نقش بسیار قطعی دارند.

ترشح زیاد غده ی تیروئید باعث تحریک خیلی زیاد می شود و برعکس.

عوامل اجتماعی شخصیت

تعلیم و تربیت

عبارت است از مجموعه اقداماتی که گروه اجتماعی اتخاذ می کنند تا کودک با برخی موقیعت ها روبرو شود و به کمک یادگیری شخصیت او شکل گیرد.

نقش اولین سالهای زندگی

اولین سالهای زندگی در رشد و شکل گیری شخصیت اثر بنیادی دارد.

در این دوران، چون ساختارهای عصبی از انعطاف پذیری بالایی برخوردارند، یادگیری ها، هم به سرعت انجام می گیرند و هم پایدارترند.

اختلال شخصیت مرزی و ازدواج

ماهیت اختلالات شخصیت

چه موقعی یک صفت شخصیت اختلال می شود؟

آنچه ممکن است شیوه ی مخصوص پاسخدهی باشد، می تواند به صورت الگوی ثابتی درآید که توانایی عمل کردن رضایت بخش فرد را مختل کند.

شاید شما از آن تیپ افرادی باشید که دوست دارند اتاق آنها، به شیوه ی خاصی باشد، اگر فردی کتاب های شما را جابجا کند یا ترتیب لباس های شما روی جالباسی را تغییر دهد، قدری ناخشنود می شوید.

در چه نقطه ای، ناخشنودی شما از تغییر در ترتیب اموالتان، به قدری مشکل ساز می شود که از اندکی بهانه گیری و سخت گیری، به داشتن اختلال شخصیتی که خیلی خشک و انعطاف ناپذیر است گرایش پیدا می کنید؟

اختلالات شخصیت

اختلالات شخصیت رفتارهای پایا، غیر انطباقی و انعطاف ناپذیر در رابطه با محیط هستند.

اختلال شخصیت عبارت است از الگوهای پایدار و گوناگون رفتار ناانطباقی که شامل روش های ناپخته و نامناسب مدارا با فشار روانی یا حل مسائل می باشند.

اختلال شخصیت عبارت است از الگوی ناسازگارانه و بادوام تجربه درونی و رفتار که به زمان نوجوانی یا جوانی بر می گردد و حداقل در دو زمینه ی زیر آشکار می شود:

  1. شناخت
  2. هیجان پذیری
  3. عملکرد میان فردی
  4. کنترل تکانه

این الگوی انعطاف ناپذیر مشهود است و موجب پریشانی یا اختلال می شود.

 

ویژگی های مشترکی که در همه ی اختلالات شخصیت وجود دارد:

  1. روند رفتاری ثابت و دایم کهاز انتظارات جامعه فاصله ی زیادی دارد
  2. روش های غیر عادی در تفسیر رویدادها، نوسانات روحی غیر قابل پیش بینی، یا رفتارهای بی پروا، ناگهانی و بدون تفکر قبلی (رفتارهای ایمپالسیو)
  3. نقص در عملکرد اجتماعی و شغلی
  4. روندهای رفتاری ثابت که ریشه ی آنها به نوجوانی یا اوایل بزرگسالی بر می گردد.

اختلالات شخصیت در ۱۱ اختلال جای می گیرند که این ۱۱ اختلال در سه گروه بر اساس ویژگی های مشترک، دسته بندی می شوند:

گروه الف: اختلالات شخصیت پارانوئید، اسکیزویید و اسکیزوتایپی (ویژگی های مشترک: رفتارهای عجیب و غریب و نامتعارف، انها تنمایل دارند از دیگران دوری کنند و از این حالت در رنج هستند).

گروه ب: اختلال شخصیت ضد اجتماعی، مرزی، نمایشی و خود شیفته (ویژگی های مشترک: نگرش ها و رفتارهای بیش از حد نمایشی، هیجانی، آشفته و غیر قابل پیش بینی).

گروه ج: اختلال شخصیت اجتنابی، وابسته، وسواسی (ویژگی های مشترک: رفتارهای مضطرب و بیمناک).

  • اختلالات شخصیت گروه الف

اختلال شخصیت پارانوئید

افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید، بیش از حد به دیگران مظنون بوده و همیشه مراقب خطر یا آسیب بالقوه هستند.

نظر آنها در مورد دنیا بسیار محدود است، از این نظر که همواره به دنبال تایید انتظارات خود در این باره هستند که دیگران از آن ها سوء استفاده خواهند کرد که این باعث می شود حتی به دوستان و همکاران خود اصلا اعتماد نکنند.

مقداری تفکر و رفتار پارانوئید ممکن است در برخی موقیعت ها مناسب باشد، نظیر جو سیاسی خطرناک، اما افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید به صورتی فکر و رفتار می کنند که به محیط آنها نامربوط است.

اختلال شخصیت اسکیزوئید

بی تفاوتی به روابط اجتماعی و جنسی، به علاوه دامنه ی بسیار محدود تجربه و ابراز هیجان.

افراد مبتلا به این اختلال ترجیح می دهند به جای بودن با دیگران، در عالم خودشان باشند و به نظر می رسد که فاقد هرگونه میل به پذیرش یا محبت، حتی از جانب خانواده ی خود هستند.

آمیختگی جنسی با دیگران جذابیت کمی دارد.

فرد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید از احساسات و رفتار دیگران آگاه نیست و معمولا نسبت به آنها بی تفاوت است.

این افراد به ندرت ازدواج می کنند.

اختلال شخصیت اسکیزوتایپی

بارزترین خصوصیت این اختلال: عجیب بودن و کناره گیری وانزوای اجتماعی.

آنها اغلب به دیگران مشکوک اند و افکار عطفی دارند، یعنی، اعتقاد به اینکه رفتار دیگران یا موضوع یا رویدادی تصادفی به آنها اشاره دارد.

آنها قادر نیستند لذت را تجربه کنند. افکار عطفی می توانند زمینه ای برای خرافاتی بودن و پارانوئا باشند.

تفکر جادویی، عقاید انتساب (اندیشه ی خود رجوعی یا فکر عطفی)، خطاهای ادراکی، احساس بیگانگی نسبت به خود و محیط (مسخ شخصیت و مسخ موقیعت)، قسمتی از دنیای روزمره این افراد است.

اینگونه افراد در درک انگیزه ها و رفتار خود و دیگران مشکل دارند و سردرگمی که در مورد خودشان و دیگران احساس می کنند را به بی اعتمادی ربط می دهند، که باعث می شود در برقراری ارتباط های نزدیک مشکل داشته باشند.

  • اختلالات شخصیت گروه ب

اختلال شخصیت ضد اجتماعی

این اختلال با بی اعتنایی به اخلاق و قانون مشخص می شود.

عدم رعایت حقوق دیگران و احترام نگذاشتن به آنها، فقدان ندامت و شرم از صدمه زدن به دیگران، فقدان احساس مسئولیت نسبت به دیگران، فقدان پاسخدهی هیجانی به دیگران، تکانشگری (رفتار عجیب و غریب و ناخوشایند)، قضاوت نامناسب و ناتوانی در درس گرفتن از تجربه، خودخواهی شدید و ناتوانی در عشق ورزیدن، فقدان دلشوره، غیر قابل اعتماد بودن، ریاکاری

اختلال شخصیت مرزی

الگوی فراگیر بی ثباتی در روابط، خلق و درک هویت (نوسانات خلقی شدید).

ناپایداری و نااستواری خلق و رفتار

این افراد از همان اولین جلسه ی آشنایی با دیگران رابطه ای  بسیار صمیمی و پر از کشمکش آغاز می کنند  اما در صورتی که احساس کنند طرف مقابل به آنها زیاد محبت ندارد یا برایشان اهمیت قائل نمی شود، با همان سرعت به رابطه ی خود پایان می دهند.

تلاش شتاب زده برای رها شدن، ترس شدید از طرد شدن، خشم نامناسب و شدید، احساس پوچی مزمن، رفتار، ژست ها وتهدید به خودکشی، روابط بی ثبات و شدید، تکانشگری در زمینه هایی نظیر آمیزش جنسی، خرج کردن،رانندگی بی باک.

اختلال شخصیت نمایشی

این افراد وقتی کانون توجه قرار می گیرند، بسیار لذت می برند، بیش از حد نگران ظاهر جسمانی خود هستند، اغلب سعی می کنند به قدری افراطی توجه را به خودشان جلب کنند که رفتار آن ها مضحک به نظر می رسد.

آنها توقع اطمینان آفرینی، تحسین و تاییداز جانب دیگران را دارند و اگر آن را دریافت نکنند، عصبانی می شوند.

به جزئی ترین تحریک، واکنش مفرط، به صورت اغراق آمیز مثلا غش کردن یا گریه ی شدید نشان می دهند.

اختلال شخصیت خود شیفته (نارسیسم)

ویژگی اصلی این اختلال: احساس عجیب فرد نسبت به اهمیت خویشتن.

افراد مبتلا به اختلال شخصیت خود شیفته، درک غیرعادی و کاذبی از اهمیت خود دارند (خود بزرگ بینی).

افراد مبتلا به ابن اختلال از دیگران انتظار دارند آنها را تحسین نموده و همه ی خواسته های آنها را برآورده کنند، اما به نیازهای دیگران اعتنایی ندارند، چون آنها خود را خیلی خاص می دانند.

این افراد معمولا تحمل انتقاد را ندارند و اعتماد به نفس شکننده ای دارند.

از کسانی که از نظر آنها باهوش تر و زیباتر و موفق تر هستند به شدت بیزارند.

  • اختلالات شخصیت گروه ج

اختلال شخصیت اجتنابی (دوری جو)

حساسیت نسبت به طرد شدن و انتقاد از جانب دیگران.

این افراد خود را فردی فاقد مهارت های اجتماعی و فاقد ویژگی های مطلوب توصیف می کنند.

آنها بیش از حد کمرو هستند. احساس خجالت و بی کفایتی آن ها به قدری نیرومند است که ترجیح می دهند پیرامون دیگران نباشند.

این افراد روابط نزدیک با دیگران را دوست دارند و از اینکه نمی توانند با دیگران رابطه برقرار کنند ناراحت هستند.

ویژگی اصلی این اختلال، روی گردانی از مردم و تجربیات قدیم و جدید است.

در این اختلال ترس از احمق به نظر رسیدن با میل شدید به پذیرش و محبت ترکیب می شود.

اختلال شدید وابسته

ویژگی اصلی این اختلال اجازه دادن به دیگران برای تصمیم گیری های مهم، آغاز کردن اقدامات مهم و به عهده گرفتن مسئولیت در زمینه های مهم زندگی است.

آن ها نیازهای خود را نسبت به نیازهای افرادی که بدان ها وابسته اند، در مقام دوم اهمیت قرار می دهند.

آنها گاهی برای اینکه دیگران دوستشان داشته باشند، مسئولیت هایی را قبول می کنند که هیچ کسی آنها را نمی پذیرند.

به عبارتی این افراد متکی و منفعل هستند.

آنها بعد از قطع یک رابطه برای پر کردن خلاء، فورا به دنبال رابطه ای دیگر می روند.

اختلال شخصیت وسواسی  اجباری

افراد مبتلا به این اختلال، خود پنداره و احساس ارزشمندی خود را بر حسب بارآور بودن خود تعیین می کنند.

این افراد در درک کردن احساس دیگران مشکل زیادی دارند، مخصوصا وقتی این احساسات با احساسات خودشان تفاوت داشته باشند.

دیگران آن ها را به صورت فردی خشک و لجوج می انگارند.

این افراد معیارهای بسیار عالی برای خوذشان دارند و از افرادی که با انتظاراتشان همخئانی ندارند، بسیار عیب جویی می کنند.

افراد مبتلا به اختلال وسواسی – جبری جویای تایید به خاطر دستاوردهای خود نیستند، بلکه در عوض با حذف روابط اجتماعی، خود را درگیر کار می کنند.

درمان اختلالات شخصیت

اختلالات شخصیت بسیار نسبت به درمان مقاوم هستند چون معمولا افراد مبتلا به این اختلال، قبول ندارند که مشکلی در رفتارشان دارند، به همین دلیل معمولا برای درمان اقدام نمی کنند.

 

 

0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *